Dit thema gaat over gezond eten en drinken en een gezonde mond. Denk hierbij aan lessen over gezonde voeding en het stimuleren van gezond eetgedrag van leerlingen tijdens de ochtendpauze, de lunch, en bij traktaties en het stimuleren van een goede zorg voor het gebit. Ouders spelen hierbij een grote rol, maar ook de betrokkenheid van directie, onderwijzend personeel en ouderraad/medezeggenschapsraad spelen een belangrijke rol bij het invoeren en doen slagen van voedingsbeleid.

Om de effectiviteit van de activiteiten die u op het thema Voeding gaat uitvoeren te vergroten is het belangrijk om voor dit thema te werken via de volgende pijlers:

  1. Educatie
  2. Signaleren
  3. Omgeving
  4. Beleid

Voor ieder van deze pijlers van de Gezonde School vindt u hieronder een beschrijving. Wilt u voor Voeding laten zien dat u voldoet aan al deze pijlers en daarmee ‘integraal’ werkt aan gezondheidsbevordering? Dan kunt u het themacertificaat Voeding van het vignet Gezonde School aanvragen.

Mondgezondheid en voeding

Een gezond kindergebit leidt tot een gezond blijvend gebit en is een fundament voor een goede algehele gezondheid. Omdat een goede mondgezondheid onvoorwaardelijk te maken heeft met het voedingsgedrag is mondgezondheid onderdeel van werken aan voeding. Bij de pijler educatie vindt u Gezonde School-activiteiten die bijdragen aan een gezond kindergebit. Let op: voor het afzonderlijke thema Mondgezondheid kan geen themacertificaat van het vignet Gezonde School worden behaald.

Criteria om het themacertificaat te behalen

  • Uw school maakt in het lesprogramma gebruik van erkende Gezonde School-activiteiten rondom voeding.
  • Uw school besteedt in de lessen structureel aandacht aan voeding.
    Toelichting: Met structureel bedoelen we niet-eenmalig en in diverse leerjaren.
  • De onderwijsactiviteiten op het gebied voeding van zijn vastgelegd.

Tip

  • Wilt u naast een lespakket over voeding aandacht besteden aan mondgezondheid, doe dan mee met het gratis lesproject Hou je mond gezond! Een vrijwillige mondzorgverlener komt een frisse poetsles geven in jouw groep. Of vraag de GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst (Municipal Public Health Service) naar het lesprogramma Trammelant in Tandenland. Verdeeld over drie momenten in het jaar leren kinderen om twee keer per dag hun tanden te poetsen, twee keer per jaar voor controle naar de tandarts te gaan en niet meer dan zeven eet- en drinkmomenten op een dag te hebben.
  • Het thema Voeding biedt talloze activiteiten/ lespakketten voor scholen. Ga naar de zoektool met Gezonde School-activiteiten voor diverse lesprogramma's. Door professionals uit de praktijk is vastgesteld dat deze lesprogramma's voldoen aan kwaliteitscriteria.

Wat kunnen leerlingen op hun leeftijd?

Het Voedingscentrum ontwikkelde een doorlopende leerlijn Voeding. Deze leerlijn geeft inzicht in te ontwikkelen kennis, houding en vaardigheden op het vlak van gezond en duurzaam eten voor 4-18 jarigen. Het 'leerplankader gezonde leefstijl' beschrijft voor diverse gezondheidsthema's wat leerlingen moeten weten, kunnen en doen. Gebruik dit leerplankader om uw eigen leerplan te structureren, keuzes te maken en om te zien wat leerlingen moeten kunnen en weten op hun leeftijd rond het thema Voeding.

Voorbeeld: Smaaklessen

Het doel van Smaaklessen is kinderen door middel van ervaringsleren te interesseren in smaak, voedsel, voedselproductie, voeding en gezondheid, en voedselbereiding zodat zij later een bewuste en duurzame keuze kunnen maken.

 

 

Voorbeeld: Ik eet het beter

Ik eet het beter is een educatief platform van Albert Heijn. Binnen dit platform ontwikkelt Albert Heijn initiatieven die leerlingen actief aanzetten tot een gezonde leefstijl. Kinderen leren hoe leuk het is om lekker en gezond te eten en te bewegen.

Tip: De erkende Gezonde School-activiteiten en lespakketten vindt u in de zoektool met Gezonde School-activiteiten.

Criteria om het themacertificaat te behalen

  • Uw school heeft inzicht in hoe het met leerlingen gaat rond voedingsgewoonten, gewicht en gebit. 
  • Signalen rondom voedingsgewoonten, gewicht en gebit worden besproken in bestaand (wettelijk verplicht) zorgteam van school.
  • Uw school informeert leerlingen en ouders bij wie ze terecht kunnen voor vragen/ hulp rond voedingsgewoonten, gewicht en gebit en pakt signalen van leerlingen en ouders op.

Tip

  • De schoolverpleegkundige, school(tand)arts, eigen groepsleerkracht of de vakleerkracht bewegingsonderwijs kunnen ongezonde eetgewoonten, overgewicht, ondergewicht en een slecht gebit signaleren. Zij kunnen leerlingen doorverwijzen naar een passend ondersteuningsaanbod, bijvoorbeeld met hulp van een diëtist. 
  • Vermeld de signalerings-, zorg- en verwijsstructuur omtrent voeding op de website, schoolgids of in het voedingsbeleid.

De school kan gezonde keuzes faciliteren door de schoolomgeving zo in te richten dat het gezond eten en drinken stimuleert. Ouders spelen een grote rol bij het meegeven van gezond eten en drinken, maar ook de betrokkenheid van de directie, onderwijzend personeel en ouderraad/medezeggenschapsraad is belangrijk bij het invoeren en doen slagen van voedingsbeleid.

Criteria om het themacertificaat te behalen

  • Er is een hygiënische watervoorziening op school waar leerlingen en personeel water kunnen tappen.
  • Uw school betrekt leerlingen, ouders en medewerkers bij de organisatie van activiteiten rond voeding.
  • Medewerkers geven het goede voorbeeld rond voeding.
  • Uw school maakt gebruik van hulp, ondersteuning en/of expertise van andere organisaties rond voeding en gebit.

Tips

  • Het stimuleren van water drinken kan op verschillende manieren. Bekijk het filmpje over hoe basisschool Saenparel in Zaandam leerlingen stimuleert om meer water te drinken.
  • Ouders en verzorgers bepalen voor het overgrote deel wat kinderen naar school meekrijgen om te eten en drinken. Betrek hen daarom bij het maken van duidelijke afspraken over de pauzehap, lunch, drinken en traktaties. Een belangrijke boodschap voor ouders is ook om te kinderen preventief mee te nemen voor controle naar de tandarts voor een goede mondgezondheid.
  • Geef als leerkracht het goede voorbeeld door zelf ook groente, fruit en volkorenbrood te eten, geen met suiker gezoete dranken of vruchtensap te drinken en geen snoep- of koektrommel in de klas of tijdens vergaderingen neer te zetten en je gebit goed te verzorgen.
  • Herinner de ouders regelmatig aan de afspraken. Zorg ervoor dat het beleid en de afspraken over eten en drinken vindbaar zijn voor ouders: geef het een duidelijke plek op de website en in de schoolgids. Breng het ook gedurende het schooljaar regelmatig onder de aandacht, bijvoorbeeld in de nieuwsbrief, op de jaarkalender en bij ouderavonden. 
  • Bekijk ter inspiratie de schoolgids van basisschool de Leeuwenkuil in Beneden-Leeuwen. Van pagina 16 t/m 18 wordt aandacht besteed aan het thema Voeding.
  • Ouderbijeenkomst Hartgezondejeugd  voor ouders van kinderen op de basisschool. Tijdens de bijeenkomst krijgen ouders praktische tips over o.a. gezonde leefstijl, water drinken en bewegen en worden zij gestimuleerd om concrete afspraken te maken met hun kind over voeding en beweging.
  • Interactief theater 'Voor je het weet zijn ze groOt' bijeenkomst voor ouders van kinderen op de basisschool over opvoeding, gezond eten en bewegen. Het doel is opvoedvaardigheden van ouders te versterken en de ouderbetrokkenheid binnen leefstijlprogramma’s te vergroten.
  • Voeg een kopje ‘Gezonde School’ toe op je website. Hier kun je per pijler als school aangeven wat jullie doen voor het thema Voeding.

Criteria om het vignet te behalen

  • Uw school voert een actief voedingsbeleid gebaseerd op de richtlijnen van het Voedingscentrum ten aanzien van gezonde pauzehappen, lunchpakket, drinken en traktaties.
  • Leerlingen, ouders en medewerkers zijn betrokken bij de beleidsvorming rondom voeding.
  • Uw school informeert leerlingen, ouders en medewerkers over het beleid rond voeding.
  • Het beleid wordt geëvalueerd.
  • Uw school heeft de coördinatie van voeding belegd.

Tip

Positieve bekrachtiging werkt altijd goed. Zo worden op veel scholen foto’s gemaakt van leerlingen met hun gezonde traktatie. Deze komen dan weer in de schoolgids, nieuwsbrief of worden opgehangen op een centrale plek. Dit werkt stimulerend voor andere ouders/verzorgers/kinderen.

Voorbeelddocumenten

Basisschool de Wiekslag uit Drachten en basisschool de Regenboog uit Malden hebben lessen en een beleidsplan opgesteld over hoe zij omgaan met gezonde voeding op hun school. In het speciaal onderwijs wordt ook aan een gezonde leefstijl van leerlingen gewerkt. Zowel een voedingsbeleidsplan als een educatieplan over voeding dienen te worden aangeleverd bij het aanvragen van het themacertificaat voeding.

Themacertificaat Voeding aanvragen

Om het themacertificaat Voeding aan te vragen, vult u de vragenlijst in via het online aanvraagsysteem. Om u voor te bereiden op de gestelde vragen, kunt u de vragenlijst in pdf-versie alvast inzien.

Na het behalen van minimaal één themacertificaat mag uw school-locatie zich een Gezonde School noemen. Lees meer informatie over het vignet Gezonde School en bekijk het instructiefilmpje over het aanvraagproces.

Vraag het themacertificaat aan

 

Tip

Binnen Gezonde School staan naast Voeding ook andere gezondheidsthema's centraal. Kijk eens bij de andere Gezonde School-thema's!

Meer informatie

Ondersteuning

De Gezonde School-adviseur van uw regionale GGD kan u helpen bij de uitvoering van activiteiten rond het thema Voeding.